Stowarzyszenie Rozwój Inicjatyw Obywatelskich od początku grudnia 2019r. prowadziło analizę współpracy samorządów powiatu kieleckiego z organizacjami pozarządowymi. W tym celu do wszystkich miast i gmin powiatu rozesłany został zestaw 12 pytań.
Pytaliśmy między innymi:
– czy urząd umieszcza informacje o organizacjach na stronach internetowych urzędu
– czy organizacje mogą korzystać z pomieszczeń samorządowych i czy odpłatnie
– czy samorządy konsultują z organizacjami projekty aktów normatywnych
– na jakie wsparcie mogą liczyć organizacje
Dodatkowo w analizie oceniliśmy szybkość odpowiedzi oraz treść przekazanych informacji.
1.Szybkość odpowiedzi
Najszybciej odpowiedziały samorządy gmin / miast: Mniów, Sitkówka Nowiny, Strawczyn, Raków, Łagów.
Jako ostatnie odpowiedziały: Piekoszów, Masłów, Morawica, Łopuszno
Pytania zostały wysłane 28.11.2019
2.Oznaczenie kto udostępnił, kto opracował:
Wnioskujący zgodnie z art.12 par.1 powinien otrzymać informację, kto przygotowywał odpowiedź oraz kto ją udostępnił, a jak to wygląda w praktyce?
W naszej ocenie z pośród 20 Miast i Gmin tylko Urząd Miasta i Gminy Daleszyce spełnił ten obowiązek.
W wielu przypadkach w odpowiedzi znajduje się jedynie podpis i pieczątka osoby upoważnionej.
W przypadku gminy Górno odpowiedź została nadesłana mailem, nie zawierała pieczątki oraz stanowiska osoby udostępniającej, a w przypadku gminy Mniów odpowiedź została nadesłana w pliku Word bez oznaczeń urzędowych oraz pieczątek.
3.Wartość merytoryczna oraz forma odpowiedzi
Wyrazy uznania należą się Wójtowi Gminy Łopuszno, który przesłał dokładne opracowanie poparte dodatkowo protokołami, sprawozdaniami, zarządzeniem.
W naszej ocenie skromnie odpowiedziały: Piekoszów, Górno, Bodzentyn, Raków, Strawczyn. Udzielane odpowiedzi sprowadzały się zwykle do krótkiego TAK / NIE.
W przypadku Gminy Łopuszno otrzymane opracowanie zawierało 8 stron, w przypadku Gminy Strawczyn wyglądało następująco:
W kilku przypadkach Stowarzyszenie RIO musiało wezwać organ do uzupełnienia wniosku, gdyż odpowiedź w naszej ocenie zawierała braki.
4.Cel analizy
Naszym celem jest przedstawienie innym organizacjom działającym na terenie powiatu kieleckiego zebranych informacji oraz przygotowanie raportu, który to następnie zostanie przedstawiony poszczególnym organom samorządowym. Chcemy, aby nasze pozytywne spostrzeżenia znalazły swoje zastosowanie we wszystkich samorządach powiatu kieleckiego, a rozwiązania błędne były eliminowane.
W naszym finalnym założeniu jest doprowadzenie do wspólnych (publicznych) konsultacji organizacji pozarządowych z organami władz samorządów powiatu kieleckiego.
5.Pytania oraz zebrane dane
Dwadzieścia samorządów otrzymało 12 pytań dotyczących współpracy z organizacjami pozarządowymi. Poniżej znajduje się nasza analiza poszczególnych odpowiedzi wraz z tabelą obrazująca jak tak współpraca wygląda w poszczególnych miejscach.
Pytania:
1.Czy urząd posiada listę organizacji pozarządowych mających swoją siedzibę na terenie miasta/gminy?
Praktycznie wszystkie samorządy powiatu kieleckiego posiadają listę organizacji pozarządowych mających siedzibę na terenie miasta/gminy. Wyjątkiem są tutaj Raków oraz Daleszyce, które takiej list nie posiadają.
2.Czy urząd udostępnia wykaz organizacji pozarządowych na stronach internetowych organów administracji publicznej?
W tym pytaniu Stowarzyszenie chciało ustalić, czy samorządy lokalne udostępniają informacje o działających na ich terenie organizacjach.
Tutaj panuje dowolność, niektóre samorządy umieszczają informacje o organizacjach na stronach internetowych, inne na stronie BIP, w gminie Zagnańsk umieszczane są niektóre organizacje.
W wielu przypadkach samorządy jednak nie umieszczają takiej informacji na administrowanych przez siebie stronach.
3.Jakie są kryteria umieszczania informacji o danej organizacji na stronie urzędu i czy wydany został regulamin lub inny dokument w tym zakresie?
W większości przypadków brak jest regulaminów określających zasady umieszczenia informacji o organizacjach na stronach internetowych. Samorządy kierują się w tym przypadku danymi pobranymi ze Strony Ministerstwa Sprawiedliwości, zapisami zawartymi w planie współpracy z organizacjami lub jak w przypadku gminy Masłów koniecznością wypełnienia formularza.
4.Czy dotychczas urząd odmówił umieszczenia informacji o danej organizacji na stronie internetowej urzędu?
Nie było przypadku by samorządy powiatu kieleckiego odmówiły organizacji pozarządowej umieszczenia informacji o jej działalności na stronie internetowej urzędu.
5.Czy organizacje samorządowe mogą korzystać z pomieszczeń należących do organów administracji publicznej w celu prowadzenia swojej działalności statutowej? Jeśli tak, prosimy o udzielenie odpowiedzi, czy korzystanie z pomieszczeń jest odpłatne, jakie stawki są stosowane przy udostępnianiu/wynajmowaniu obiektów oraz czy stawki te są jednakowe dla wszystkich organizacji.
Ten punkt sprawił najwięcej problemów samorządom. W większości przypadków korzystanie jest bezpłatne, a problemy z odpowiedzią miały samorządy w których opłaty obowiązują.
Pozytywnym przykładem jest gmina Sitkówka Nowiny, gdzie powstał budynek wyłącznie dla organizacji pozarządowych. Taki budynek powstał również w gminie Masłów, ale w chwili obecnej zmienił swoje przeznaczenie.
Gdzie trzeba płacić:
Nowa Słupia – mimo, iż opłata jest wymagana to władze samorządowe wprowadziły przejrzyste zarządzenie. Organizacje pozarządowe płacą 1zł/1m2.
Miasto Kielce – tutaj mamy do czynienia z tzw. „wolną amerykanką”, jak podaje sekretarz Pan Szczepan Skorupski, stawki zależą od położenia lokalu, dostępności, wielkości oraz stanu technicznego, z otrzymanego zestawienia wynika, iż koszt użytkowania takiego lokalu wynosi od 1zł do 122zł (ryczałt).
Gmina Masłów – urząd gminy Masłów nie odpowiedział na zadane pytanie, otrzymaliśmy informacje, że użytkowanie odbywa się na podstawie ważnie zawartych umów, a warunki regulowane są właśnie w tych umowach. W tym przypadku Stowarzyszenie podjęło się szczegółowej analizy .
Gmina Piekoszów – odpowiedziała, że organizacje mogą korzystać z pomieszczeń publicznych jeśli istnieją takie możliwości, natomiast nie udzielono nam informacji odnośnie kosztów. Organ otrzymał wezwanie po którym odpowiedział, iż nie posiada informacji dotyczących kosztów użytkowania.
Gmina Chęciny – istnieje możliwość użytkowania, stosowany jest cennik lub ustalenia indywidualne. Podano kwoty od 30 do 100zł.
Gmina Morawica – użytkowanie możliwe jest na podstawie umów. Urząd nie udostępnił stawek.
6.Czy dotychczas urząd odmawiał użytkowania pomieszczeń organizacjom pozarządowym?
Samorządy potwierdziły, iż nie było przypadku odmowy użytkowania pomieszczeń organizacjom pozarządowym, w dwóch przypadkach nie było zgłoszeń, a w jednym nie było danych.
7.Czy urząd konsultuje z organizacjami pozarządowymi projekty aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji?
Jeśli tak, prosimy o podanie listy, dat oraz tematyki konsultacji, które miały miejsce w 2019r (w naszym zainteresowaniu jest informacja o spotkaniach konsultacyjnych, a nie o formularzach zamieszczanych na stronach urzędu)
W większości przypadków padała informacja, iż organ nie prowadzi takich konsultacji w formie spotkań, wyjątkami są tutaj:
– Gmina Chmielnik / 4 spotkania
– Gmina Łopuszno / 1 spotkanie
– Gmina Mniów / 1 spotkanie
– Gmina Morawica / 1 spotkanie
8.Czy urząd konsultuje projekty aktów normatywnych dotyczących sfery pożytku publicznego z radami pożytku publicznego?
Jeśli tak, prosimy o podanie listy, dat oraz tematyki konsultacji, które miały miejsce w 2019r (w naszym zainteresowaniu jest informacja o spotkaniach konsultacyjnych, a nie o formularzach konsultacyjnych zamieszczanych na stronach urzędu)
W większości przypadków padała informacja, iż organ nie prowadzi takich konsultacji w formie spotkań, wyjątkami są tutaj:
– Miasto Kielce / 4 tematy
a)roczny program współpracy z organizacjami pozarządowymi
b)program opieki nad zwierzętami bezdomnymi
c) program współpracy Miasta Kielce z organizacjami pozarządowymi
d)program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych
– Gmina Łopuszno / 1 spotkanie
a)omówienie i zaopiniowanie Rocznego Programu Współpracy z organizacjami pozarządowymi
– Gmina Mniów / 1 spotkanie
a)konsultacje Rocznego Programu Współpracy z organizacjami pozarządowymi
-Gmina Morawica / 1 spotkanie
a)konsultacje Rocznego Programu Współpracy z organizacjami pozarządowymi
-Gmina Sitkówka Nowiny / 3 spotkania
a)dwa spotkania dotyczące przyjęcia programu współpracy
b)spotkanie dotyczące omówienia Rocznego Planu Współpracy
9.Czy w gminie/mieście funkcjonuje zespół doradczy i inicjatywny, składający się z przedstawicieli sektora pozarządowego i administracji publicznej?
Samorządy powiatu kieleckiego jednoznacznie wskazały, iż nie tworzą zespołów doradczych i inicjatywnych, składających się z przedstawicieli sektora pozarządowego i administracji publicznej. Niektóre samorządy natomiast wskazywały, Rady Pożytku Publicznego jednocześnie podając, iż spotkania z w/w odbywają się sporadycznie zwykle w przypadku przyjęcia rocznego programu współpracy.
Pozytywnym przykładem jest natomiast gmina Bieliny, w której co prawda nie działa zespół doradczy, ale każdorazowo jak podaje urząd, w przypadku rozstrzygnięć konkursowych do komisji zapraszani są przedstawiciele organizacji pozarządowych .
10.Czy urząd organizował w 2019r. wraz z organizacjami pozarządowymi wspólne konferencje lub seminaria?
Jak pokazują wyniki, samorządy powiatu kieleckiego nie praktykują prowadzenia wspólnych konferencji czy seminariów.
Wyjątkami w tym zakresie są:
-Miasto Kielce
a)otwarte spotkanie dotyczące poprawy współpracy międzysektorowej, uczestniczyło 157 organizacji
-Gmina Morawica
a) warsztaty pt. „Nowe oferty i sprawozdania z realizacji zadań publicznych, konkursy na 2019 rok oraz prawidłowe rozliczanie zadań publicznych realizowanych w roku 2018”
b)spotkanie dotyczące omówienia współpracy samorządu z organizacjami pozarządowymi, omówienia działalności stowarzyszeń oraz planu współpracy (15.01.2019)
c)spotkania w ramach prezydium OSP dotyczące problematyki funkcjonujących na terenie Miasta i Gminy Morawica straży pożarnych
-Gmina Nowa Słupia
a)wspólne spotkania dotyczące zdrowia, sportu i kultury
11.Czy urząd oferuje poradnictwo dla organizacji pozarządowych?
W tym zakresie samorządy w większości przypadków informują o świadczonej pomocy w zakresie prawnym, księgowym, szkoleniowym, pozyskiwania środków zewnętrznych.
Jedynie w przypadku gminy Nowa Słupia oraz Pierzchnica takie wsparcie nie jest oferowane.
12.Czy urząd przeprowadza konsultacje społecznie dotyczące rocznego programu współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz czy konsultacje odbywają się w formie spotkań konsultacyjnych, czy w formie zgłaszania uwag drogą komunikacji elektronicznej?
W większości samorządy prowadzą konsultacje w formie korespondencyjnej poprzez wypełnianie formularzy i wysyłanie ich w formie elektronicznej oraz listownej.
Oczekiwaną przez organizacje samorządowe formę spotkań konsultacyjnych preferują natomiast:
-Gmina Miedziana Góra
-Gmina Mniów
-Gmina Nowa Słupia
-Gmina Sitkówka Nowiny
-Gmina Zagnańsk
Zestawienie danych:
6.Pozostałe
W jednym przypadku w związku z prowadzoną analizą została nam naliczona opłata za udostępnienie informacji publicznej. Opłata została naliczona przez Wójta gminy Sitkówka Nowiny, w pierwszej kolejności Stowarzyszenie RIO w rozmowie telefonicznej wskazało na możliwość naruszenia prawa prosząc o uchylenie opłaty. Niestety opłata została uchylona przez Wójta Sitkówka Nowiny dopiero po wniesieniu skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego.
7.Podsumowanie
Administracja publiczna jest i była kluczowym partnerem organizacji pozarządowych. Kontakty obu stron odgrywają szczególnie istotną rolę na wsiach i w małych miastach.
W ostatnich latach dość szybko następuje rozwój organizacji pozarządowych, które już nie tylko zrzeszają strażaków ochotników oraz koła gospodyń wiejskich, często wyrastają na duże organizacje łączące przedstawicieli różnych środowisk o różnych kwalifikacjach chcących mieć wpływ na społeczność lokalną.
Relacje organizacji z samorządem są utrzymywane z różnych powodów. Dla niektórych organizacji jest to współpraca finansowa, są to zwykle dotacje udzielane przez samorząd lokalnym organizacjom. Zazwyczaj ta forma współpracy najbardziej odpowiada lokalnym władzom.
Natomiast więcej problemów we współpracy pojawia się w przypadku organizacji, które chcą współpracować niezależnie, pozafinansowo, a w szczególności merytorycznie.
Jak wynika z rozmów organizacje te opierają się głównie na samofinansowaniu, a ich oczekiwania związane są zwykle ze współpracą w zakresie:
- wzajemnego informowania się oraz wyznaczania kierunków działania
- konsultowania z organizacjami pozarządowymi projektów aktów prawnych, dokumentów w dziedzinach dotyczących działalności organizacji,
- tworzeniu wspólnych zespołów doradczych i inicjatywnych, składających się z przedstawicieli sektora pozarządowego i administracji publicznej,
- wspólnym prowadzeniu projektów.
- udostępniania pomieszczeń samorządowych na cele statutowe
Z zebranych danych może wynikać, iż samorządy cenią sobie bardziej współpracę w zakresie kultury, turystyki, sportu i w tym zakresie gotowe są współfinansować organizacje pozarządowe.
Przykładem ukierunkowania mogą być tu gminy Masłów oraz Nowa Słupia. W przypadku Masłowa jak podaje GUS w 2019 odbyło się 91 imprez z zakresu kultury i sportu, a w Nowej Słupi, aż 299 imprez tego typu. Jednocześnie w tych gminach oraz wielu innych nie konsultowane są projekty aktów normatywnych w dziedzinach dotyczących działalności statutowej organizacji, nie funkcjonuje zespół doradczy i inicjatywny, składający się z przedstawicieli sektora pozarządowego i administracji publicznej.
W tej kwestii widać dużą przestrzeń do poprawy, organizacje pozarządowe często podkreślają, iż wśród członków stowarzyszeń znajdują się specjaliści chcący niejednokrotnie służyć pomocą i doradztwem w zakresie swoich kompetencji. Niestety najczęściej pomoc taka jest odrzucana – dodają organizacje.
Dziękujemy za zainteresowanie naszym opracowaniem, będziemy wdzięczni za ewentualne sugestie dotyczące zebranego materiału, można je przesłać na kontakt@rio.org.pl
W miesiącu lutym chcemy przygotować kolejny raport. Jeśli jesteście za jawnością w życiu publicznym wyraźcie swoje wsparcie i dodajcie nam wiatru w żagle.
07 1930 1800 2630 0626 3557 0001 (BPSSA O. w Kielcach)
Dziękujemy
Stowarzyszenie RIO
Szacunek za poświęcony czas
Stwierdzamy że w naszym rejonie jest daleko do prawidłowości,a organizacje pozarządowe są traktowane jak „piąte koło u wozu”. Od 2018 roku nie spotkaliśmy ze strony samorządowej żadnej informacji konkretnej o tematycznym spotkaniu. W większości są one traktowane
naszym zdaniem po „znajomości” i tak przydzielane wszelkie wsparcia. Przykład: Wojewódzki Dom Kultury od lipca nie odpowiedział na złożony wniosek o przydział środków. Konstytucja art 63 mówi jednak że takową odpowiedź winniśmy otrzymać do trzech miesięcy. Problem nie tylko w tym ze ignoruje się akt najwyższej rangi prawo w naszym kraju, ale wyraża się akcept na prowadzenie szkolenia wspomnianej placówce. Wszak w zakresie prawa pozyskania środków, ale jak się to ma do wzoru naśladowania prawa jako całości? Założenie fundacji u nas trwa ponad rok czasu,a konta ponad miesiąc. Proszę porównać to do innych województw. My stawiamy stosunek współpracy samorządów do organizacji Pozarządowych ocenę niedostateczną.